എന്താണീ ‘അമിക്കസ് ക്യൂറി’..?

ഇന്ത്യൻ നിയമവ്യവസ്ഥയിൽ, ‘അമിക്കസ് ക്യൂറി’ എന്ന പദം സുപ്രിം കോടതി നിർവചിച്ചിരിക്കുന്നത് “ജയിലിൽ നിന്നോ മറ്റേതെങ്കിലും ക്രിമിനൽ വിഷയത്തിൽ നിന്നോ ഒരു ഹർജി ലഭിച്ചാൽ പ്രതിയെ ആരും പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നില്ലെങ്കിൽ ഒരു അഭിഭാഷകനെ കോടതിയുടെ സുഹൃത്തായി ‘അമിക്കസ് ക്യൂറി’യായി നിയമിക്കുന്ന രീതി ‘ എന്നായിരുന്നു. പ്രതിയുടെ കേസ് വാദിക്കാനും വാദിക്കാനും കോടതിയിൽ ആരും പ്രതിനിധീകരിക്കാത്ത ഒരു കക്ഷിയുടെ കാര്യത്തിലും ആവശ്യമെന്നു തോന്നിയാൽ സിവിൽ വിഷയങ്ങളിലും കോടതിക്ക് ഒരു അഭിഭാഷകനെ ‘അമിക്കസ് ക്യൂറി’യായി നിയമിക്കാം; പൊതു പൊതു പ്രാധാന്യമുള്ള അല്ലെങ്കിൽ പൊതുസമൂഹത്തിന്റെ താൽപ്പര്യം ഉൾപ്പെടുന്ന ഏത് കാര്യത്തിലും കോടതിക്ക് ‘അമിക്കസ് ക്യൂറിയെ’ നിയമിക്കാവുന്നതാണ്, എന്നും സുപ്രീം കോടതി പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്.

അമിക്കസ് ക്യൂറിയുടെ നിയമപരമായ അവസ്ഥ ഈ നിയമ നിർവ്വചനത്തിൽ നിന്ന് മനസ്സിലാക്കുന്നത് പോലെ വിശാലമല്ല, മാത്രമല്ല അത് പരിമിതികൾക്ക് കീഴിലാണ് പ്രവർത്തിക്കുന്നത്. കോടതികൾക്കായി അഭിപ്രായം നൽകാം, എന്നാൽ അവ സ്വീകരിക്കണമെന്നില്ല, എന്ന ശൈലിയാണ് ഒരു പരിമിതി.

ബഹുമാനപ്പെട്ട ഡൽഹി ഹൈക്കോടതിയും ‘അമിക്കസ് ക്യൂറി’യുടെ പദത്തെ നിർവചിച്ചു ലാറ്റിനിൽ നിന്ന് വന്ന ഈ പദത്തെ ‘കോടതിയുടെ സുഹൃത്ത്’ എന്നാണ് വിവർത്തനം കോടതി തന്നെ ചെയ്തത്. കോടതി അല്ലെങ്കിൽ കോടതിയിലേക്കുള്ള സന്നദ്ധ സേവനങ്ങളിൽ കേസുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് സഹായിക്കാൻ ആവശ്യപ്പെടുമ്പോൾ ഒരു അഭിഭാഷകൻ ഈ പദവിയിൽ വാദം സമർപ്പിക്കുന്നതിന് ഹാജരാകുന്നു. റിപ്പോർട്ടും നൽകാം.

ഇന്ത്യയിലെ എണ്ണമറ്റ കേസുകളിൽ, കോടതികൾ ‘അമിക്കസ് ക്യൂറി’യെ അനുവദിച്ചിട്ടുണ്ട്, അല്ലെങ്കിൽ, സ്വന്തം പ്രമേയത്തിൽ, നടപടിക്രമങ്ങളിൽ അമിക്കസ് ക്യൂറിയായി പ്രവർത്തിക്കാൻ വിവിധ ആളുകളോട് ആവശ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.

കൂടാതെ നിയമ പ്രാക്ടീഷണർമാർ പഠന അക്കാദമികളിലേക്ക് തിരിയാൻ തുടങ്ങുന്ന പ്രവണത വർദ്ധിച്ചുവരികയാണല്ലോ. നിലവിൽ, അനിൽ റായ് (മുൻ ലൂത്ര & ലൂത്ര കോർപ്പറേറ്റ് പാർട്ണറും ഇപ്പോൾ ഡൽഹി നാഷണൽ ലോ യൂണിവേഴ്സിറ്റിയിലെ വിസിറ്റിംഗ് പ്രൊഫസറും) പോലെയുള്ള പ്രായോഗിക പരിചയം ഉള്ള അക്കാദമിക് വിദഗ്ധരും, പ്രായോഗികമായ എക്സ്പോഷർ ഉള്ളവരും ആവശ്യമായ കഴിവുകളും ഉള്ളവരും ഉണ്ട്. അത്തരം അക്കാദമിക ഇടപെടലുകൾ നടത്താനുള്ള കഴിവുകൾ, വ്യവസായത്തിൽ നിന്നും അക്കാദമിയിൽ നിന്നുമുള്ള അറിവ് കൈമാറ്റം ചെയ്യാനും തിരിച്ചും നിയമപരമായ ധാരണകൾ സുഗമമാക്കാനും കഴിയുന്ന ആരോഗ്യകരമായ പുരോഗമനത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്ന ചിലരുടെ സംഭാവനകൾ അവരുടെ അഭിപ്രായശേഖരണത്തിന് ഉപയോഗിക്കുവാൻ കോടതികൾ താൽപര്യം കാട്ടുന്നതിനിടയാക്കുന്നു. പൊതുതാൽപ്പര്യത്തിനായി പഠന മേഖലയെ സേവിക്കുന്നതിനു പുറമേ, ഈ അക്കാദമിക് വിദഗ്ധർക്ക് അംഗീകാരവും ഭാവിയിൽ സ്വകാര്യമേഖലയിലെ തൊഴിൽ അല്ലെങ്കിൽ കൺസൾട്ടൻസി അവസരങ്ങളും ലഭിക്കുമെന്നും അവ അമിക്കസ് ക്യൂറികൾക്ക് ലഭിക്കുവാനിടയുണ്ട് എന്നും കാണാം.

ചുരുക്കത്തിൽ ന്യായവിധിക്കായി പഠനം നടത്തുന്നതിന് സമയക്കുറവുള്ള കോടതികൾ അതിനായി നിയമിക്കുന്ന സുഹൃത്താണ് അമിക്കസ് കൂറി. മിക്കവാറും ചെറുപ്പക്കാരായ സജീവ പ്രാക്ടീസുള്ള അഭിഭാഷകരെയാണിതിന് നിയോഗിക്കുക.

അടുത്ത കാലത്ത് മാസപ്പടി കേസ് എന്ന് പ്രസിദ്ധമായ കേസിൽ കേരള ഹൈക്കോടതി അമിക്കസ് കൂറിയുടെ സഹായം തേടിയിട്ടുണ്ട്. അങ്ങനെയാണ് ഈ പദം ഇപ്പോൾ കൂടുതൽ ചർച്ചയായിട്ടുള്ളത്.

നിയമ ബോധി